فصل یازدهم آموزش پایتون مقدماتی - Tuple یا چندتایی ها (انتشار: 1402/08/03)

یک چندتایی یا تاپل، دنباله‌‌ای از اشیای غیرقابل تغییر پایتون هستند. آن‌‌ها نیز همانند لیست‌‌ها، نوعی دنباله هستند، با این تفاوت که بر خلاف لیست‌‌ها، بعد از تعریف، نمی‌‌توان آن‌‌ها را تغییرداد. همچنین این نوع داده با علامت پارانتز مشخص می‌‌شود، در حالی که لیست‌‌ها از براکت‌‌های مربعی استفاده می‌‌نمایند.

البته استفاده از پارانتز نیز اختیاری‌‌است. برای جداسازی عناصر مختلف نیز می‌‌توان از علامت کاما استفاده‌‌کرد. به عبارت دیگر، اگر دنباله‌‌ای از انواع داده مختلف بدون استفاده از پارانتز، تعریف و به وسیله کاما از هم جداشوند، به صورت پیش فرض از نوع تاپل یا چندتایی شناخته می‌‌شوند. به عنوان مثال، شکل (11-1) را داریم.

برای تعریف یک تاپل خالی (از این به بعد به جای عبارت چندتایی، این واژه را به کار خواهیم‌‌برد)، کافی‌‌است همانند شکل (11-2) از پارانتز خالی استفاده‌‌نماییم. البته برای تعریف تاپلی با یک عضو، حتما باید یک کاما به آخر آن افزود.

همانند لیست و رشته، اندیس تاپل نیز از صفر شروع می‌‌شود. همچنین بر روی این نوع نیز می‌‌توان عملگرهایی مانند قطعه‌‌قطعه، جمع و از این‌‌قبیل را پیاده‌‌کرد.

11-1- دسترسی به مقادیر تاپل

برای این کار در تاپل شبیه به لیست عمل خواهیم‌‌کرد. همان طوری که در شکل (11-3) مشاهده می‌‌نمایید، کافی‌‌است از براکت‌‌های مربعی و اندیس‌‌ها برای دسترسی به مقادیر مدنظر استفاده‌‌کنیم. خروجی این قطعه کد به شکل (11-4) خواهدبود.

11-2- به‌‌روز رسانی تاپل

در بحث قبلی اشاره‌‌شد که نوع داده‌‌ی تاپل تغییرناپذیر هستند. به این معنی که شما نمی‌‌توانید مقادیر عناصر آن را به روز کرده ویا مقدار آن‌‌ها را تغییر‌‌دهید. چنان‌‌چه در شکل (11-5) می‌‌بینید، تنها کاری که می‌‌توانید، انجام‌‌دهید افزودن بخشی از تاپل موجود بر روی تاپل دیگر برای ایجاد تاپل جدید است. بنابراین بر خلاف لیست نمی‌‌توانید دستور “tup[x] = y” را به کار گیرید. خروجی اجرای این مثال به شکل (11-6) خواهدبود.

11-3- حذف تاپل

از آن جایی که تاپل‌‌ها غیر قابل تغییر هستند، حذف عناصر آن به صورت تک به تک امکان‌‌پذیر نیست. البته می‌‌توانید تاپل جدیدی را با عناصر دلخواه تاپل قدیمی ایجاد‌‌کرده و تاپل قبلی را به کل حذف‌‌کنید. در بخش پیشین، نحوه ایجاد تاپل جدید را بررسی‌‌نمودیم. حال همانند شکل (11-7) می‌‌توان اقدام به حذف تاپل نمود.

خروجی این مثال را در شکل (11-8) می‌‌بینیم. به دلیل حذف تاپل، اثری از آن نمانده و استفاده از دستور چاپ، خطای عدم تعریف تاپل را تولید می‌‌کند.

11-4- عملیات‌‌پایه و توابع‌‌داخلی

با توجه به این‌‌که تمامی عملیات پایه ازجمله محاسبه‌‌طول، جمع، ضرب، تکرار، عضویت و حلقه تکرار و توابع داخلی مانند max و min دقیقا شبیه به لیست هستند، از ارائه توضیح بیشتر و تکراری در این مورد اجتناب می‌‌کنیم. فقط توجه داشته باشید که خروجی بعضی از آن‌‌ها، تاپل نخواهدبود.

ذکر این نکته ضروری‌‌است که تنها تابع متفاوت با لیست، تابع ( ) tuple خواهدبود که برای تبدیل لیست به تاپل قابل استفاده است. به عبارت دیگر، ورودی این تابع با توجه به شکل (11-9)، یک لیست بوده و خروجی آن یک تاپل خواهدبود.

و در نهایت خروجی این مثال به صورت شکل (11-10) به نمایش در می‌‌آید.

در پست بعدی به Dictionary یا فرهنگ‌‌لغت ها خواهیم پرداخت. با ما همراه باشین.

داریوش مهدی پور یقینی