فصل دوم آموزش پایتون مقدماتی - راهنمای نصب و راه‌‌اندازی برنامه (بخش دوم) (انتشار: 1402/07/29)

تا به این‌‌جا با نصب آخرین نسخه پایتون در توزیع‌‌های مهم و کاربردی لینوکس آشنا شدیم. حال نوبت‌‌به توضیح در مورد کامپایل ‌پایتون ‌از ‌منبع می‌‌رسد.

2-4-9- کامپایل پایتون از منبع در لینوکس

گاهی مشاهده ‌می‌‌شود که آخرین نسخه، برای توزیع لینوکس مورد استفاده‌‌ی‌‌ شما منتشر نشده‌‌است. البته شاید خودتان بخواهید پایتون نسخه‌‌ی مورد نظرتان را ساخته و نصب‌‌کنید. در این حالت، نیاز به کامپایل پایتون دلخواه خود، از منبع خواهید‌‌داشت.

گام اول: دانلود منبع کد

برای شروع، باید کد منبع پایتون را دریافت‌‌نمایید. این کار توسط سایت ‌اصلی پایتون به نسبت، آسان شده‌‌است. اگر شما به صفحه‌‌ی Downloads بروید، آخرین منبع برای پایتون3 (حتما نسخه‌‌ی3 را انتخاب‌‌کنید) را در بالای صفحه خواهید دید.

زمانیکه نسخه‌‌ی مدنظر را انتخاب می‌‌کنید، در انتهای صفحه، قسمتی به نام Files وجود دارد. روی گزینه‌‌ی Garbage Source Gzipped کلیک‌‌کرده و آن ‌را دانلود‌‌ کنید. اگر روش ترمینال را ترجیح می‌‌دهید، می‌‌توانید مانند شکل (2-13)، به راحتی از wget برای دانلود آن در دایرکتوری ویا پوشه‌‌ی فعلی خود استفاده‌‌کنید.

گام دوم: آماده‌‌سازی سیستم خودتان

چندین گام خاص برای ساخت پایتون وجود دارد اما هدف تمامی مراحل در همه توزیع‌‌ها یکسان‌‌است. اگر شما از apt-get استفاده‌‌نکنید، ممکن‌‌است مجبور شوید، توزیع مدنظر خود را ترجمه‌‌نمایید.

1) معمولا برای انجام چنین کارهایی، ایتدا باید بسته‌‌های‌‌سیستم را به‌‌روز کنید. در دبیان، به شکل (2-14) عمل‌‌کنید.

2) حال می‌‌خواهیم اطمینان حاصل‌‌کنیم که سیستم ‌ما دارای ابزارهای لازم برای ساخت‌‌پایتون است. ممکن‌‌است برخی از این نیازمندی‌‌ها را داشته‌‌باشید. بهتر است همه آن‌‌ها را بررسی و نصب‌‌نمایید. این کار را در یک خط فرمان مطابق شکل (2-15) انجام‌‌دهید. باوجود این می‌‌توانید این لیست را ریز به ریز و با دستور کوتاه sudo apt-get install -y انجام‌‌دهید.

گام سوم: ساخت پایتون

1) هنگامی که پیش نیازها را انجام دادید و فایل ‌فشرده tar را به دست آوردید، حال آن ‌را در دایرکتوری جاری، باز کرده و از حالت‌‌فشرده خارج‌‌کنید. توجه داشته ‌باشید که این کار می‌‌تواند با خط‌ فرمان شکل (2-16)، داخل پوشه‌‌ی جدیدی با نام Python-3.6.5 انجام‌‌شود.

2) حال بایستی با اجرای کد شکل (2-17)، ابزار پیکربندی را اجرا نمایید.

3) فایل‌‌های شما آماده‌‌ی ساخت برنامه پایتون شده‌‌اند. حال کافی‌‌است از دستور make استفاده‌‌نمایید. به طور معمول، از پارامتر -j برای موازی‌‌سازی این گام‌‌ها استفاده می‌‌شود. با وجود این که موازی‌‌‌سازی، موجب افزایش سرعت ‌ساخت می‌‌شود، همچنان ممکن‌‌است چند دقیقه‌‌ای طول‌‌بکشد.

4) برای این که نسخه جدید پایتون خود را طوری نصب‌‌کنید که نسخه‌‌ی شما روی نسخه‌‌ی قدیمی‌‌تر بازنویسی نشود، باید از دستور altinstall استفاده‌‌کنید. از آن جایی که پایتون در مسیر /usr/bin نصب ‌می‌‌شود، باید آن ‌را با کاربر ریشه ویا همان root اجرا کنید.

گام چهارم: تاییدیه‌‌ی نصب پایتون

در نهایت می‌‌توانید نسخه‌‌ی جدید پایتون خود را آزمایش‌‌کنید.

2-5- مکینتاش

مکینتاش که آن را با macOS ویا macOS X می‌‌شناسیم، حاوی پایتون2 نصب‌‌شده است. در این سیستم‌‌عامل، دو راه پیش‌‌روی ماست که شامل به‌‌روز رسانی و نصب نسخه‌‌ی جدید می‌‌شود. بهترین روش نصب پایتون3 در مکینتاش، استفاده از مدیریت بسته‌‌ی Homebrew است.

گام اول: نصب Homebrew (بخش اول)

برای شروع، ابتدا باید Homebrew را نصب‌‌کنیم.

1) مرورگر را باز کرده و به آدرس http://brew.sh بروید. در قسمت نصب Homebrew تکه کد بوت استرپ، مانند شکل (2-21) خواهید دید. آن ‌را انتخاب‌‌کرده و کپی‌‌کنید. حتما از کپی‌‌کردن کامل کد اطمینان حاصل‌‌نمایید تا عملیات نصب به‌‌خوبی پیش‌‌رود.

2) حالا باید یک پنجره ترمینال باز کرده و کد بوت استرپ مدنظر را وارد کنید. با زدن کلید Enter ، نصب Hombrew شروع خواهدشد.

3) ممکن‌‌است پیغام هشداری به صورت کادر محاوره‌‌ای مشاهده‌‌کنید که از شما می‌‌خواهد ابزار توسعه‌‌ی خط فرمان مکینتاش را نصب‌‌نمایید. این ‌کادر پیغام ‌را با کلیک روی Install‌‌ ببندید تا فرایند نصب ادامه‌‌یابد. این کار چند دقیقه‌‌ای طول خواهدکشید. صبور باشید!

گام دوم: نصب Homebrew (بخش دوم)

شما می‌‌توانید نصب Homebrew و پایتون را بعد از نصب کامل ابزارهای ‌توسعه‌ی خط فرمان ادامه‌‌دهید.

1) کادر محاوره‌‌ای The software was installed را تایید‌‌کنید.

2) در انتهای پنجره‌‌ی ترمینال، کلید Enter را فشاردهید تا نصب Homebrew ادامه پیداکند.

3) در این مرحله، Homebrew از شما می‌‌خواهد رمز کاربری خود را وارد نمایید تا بتواند نصب ‌را نهایی‌‌کند. رمز عبور را واردکرده و کلید Enter را فشاردهید.

4) بسته به سرعت اینترنت شما، نصب آن چند دقیقه‌‌ای طول خواهدکشید. چرا که باید فایل‌‌های مورد نیاز دانلود شود. پس ‌از اتمام نصب، شما به پنجره ترمینال خود بازمی‌‌گردید.

حال که کار نصب Homebrew به پایان رسیده‌‌است، نصب نرم‌‌افزار پایتون را ادامه می‌‌دهیم.

گام سوم: نصب پایتون

به پنجره‌‌ی ترمینال خود بازگشته و دستور شکل (2-22) را اجرا می‌‌کنیم. با این کد آخرین نسخه پایتون دانلود و نصب می‌‌شود. پس از اتمام کار بایستی پایتون3 بر روی سیستم شما نصب شده‌‌باشد.

اگر پایتون از طریق پنجره‌‌ی ترمینال در دسترس‌‌باشد، می‌‌توان اطمینان پیدا کرد که همه چیز، به درستی انجام شده‌‌است. برای آزمایش، این مراحل ‌را انجام‌‌دهید:

1) یک پنجره‌‌ی ترمینال جدید باز کنید.

2) دستور pip3 را تایپ‌‌کرده و کلید Enter را بزنید.

3) با این دستور، باید راهنمای پایپِ پایتون ‌را ببینید. اگر پیغام خطایی برای اجرای آن دریافت‌‌کردید، پایتون شما به خوبی نصب نشده‌‌است. مراحل نصب پایتون را دوباره شروع‌‌کنید. مطمئن‌‌شوید که مراحل ‌را ‌درست انجام می‌‌دهید.

با فرض این که همه چیز به خوبی پیش رفته باشد و شما خروجی پایپ را در پنجره‌‌ی ترمینال مشاهده‌‌کرده‌‌اید، می‌‌توان مطمئن بود که پایتون بر روی سیستم شما نصب شده‌‌است.

2-6- آیفون و آی‌‌پد (iOS)

برنامه یا اَپ Pythonista برای این سیستم‌‌عامل، یک محیط ‌توسعه کامل پایتون را فراهم می‌‌کند تا بتوانید پایتون را برروی آیفون ویا آی‌‌پد خود اجرا نمایید. این ‌برنامه ترکیبی از ویرایشگر پایتون، اسناد و مدارک و مترجم پایتون است که به صورت یک برنامه واحد طراحی شده‌‌است.

این برنامه، بسیار شگفت‌‌انگیز و سرگرم‌‌کننده است. اگر به لپ‌‌تاپ خود دسترسی ندارید و برای تغییر و اجرای کدهای خود به پایتون نیاز دارید، این نرم‌‌افزار با کتابخانه و مستندات کامل و استاندارد همراه شماست.

نصب و راه‌‌اندازی این اَپ، بسیار ساده است. کافی‌‌است آن ‌را از فروشگاه ‌اپل دانلود کنید. نمونه‌‌ای از محیط برنامه در شکل (2-23) قابل مشاهده ‌است.

2-7- اندروید (گوشی و تبلت)

اگر تبلت ویا گوشی اندرویدی دارید و می‌‌خواهید از نرم‌‌افزار پایتون در حال حرکت استفاده‌‌کنید، چندین گزینه، برای ‌شما وجود دارد. یکی از مواردی‌‌که قابل اعتماد بوده و پایتون 3.6 را پشتیبانی می‌‌کند، برنامه‌‌ی Pydroid3 است. این ‌اَپ، دارای مترجمی‌‌است که می‌‌توانید برای زبان REPL نیز استفاده‌‌کنید. همچنین این اَپ، توانایی ویرایش، ذخیره و اجرای کد پایتون را دارد.

این اَپ، به راحتی از فروشگاه گوگل قابل دانلود و نصب است. هر دو نسخه‌‌ی رایگان و تجاری آن در این فروشگاه موجود است. نسخه‌‌ی تجاری، علاوه بر امکانات مذکور، قابلیت پرکردن خودکار و تجزیه‌‌تحلیل کدها را داراست.

2-8- مترجم‌‌های آنلاین پایتون

اگر می‌‌خواهید بدون نصب پایتون بر روی دستگاه خود، آن را امتحان‌‌کرده ویا از آن استفاده کنید، چندین وب‌‌سایت برای این منظور وجود دارد:

• https://python.org/shell
• https://colab.research.google.com
• http://pythonfiddle.com
• https://repl.it
• https://trinket.io
• https://pythonanywhere.com

با وجود این که مترجم‌‌ها و مفسرهای اشاره‌‌شده، مبتنی بر ذخیره‌‌سازی و پردازش‌‌ اَبری هستند، ممکن‌‌است قادر به ‌اجرای بعضی از کدهای پیچیده نباشند. با این حال، سایت‌‌های مذکور، منبع خوبی برای اجرای مثال‌‌های ساده بوده و می‌‌تواند راه خوبی برای شروع ‌به کار با پایتون باشد.

2-9- جمع‌‌بندی

در این فصل، مطالبی برای شما فراهم‌‌نمودیم تا به یکی از روش‌‌های ممکن، مترجم پایتون‌‌3 را در اختیار داشته‌‌باشید. اکنون آماده‌‌هستید که به بخش بعدی رفته و تعامل با پایتون را شروع‌‌کنید!

 

در پست بعدی به مبحث نحو یا Syntax مقدماتی خواهیم پرداخت. با ما همراه باشین.

داریوش مهدی پور یقینی